De eerste nieuwsbrief: beginnen bij de basis!
Heel erg leuk dat jij erbij bent! Je hoort nu bij degene die aanwezig zijn geweest bij de geboorte van deze nieuwsbrief en ik hoop natuurlijk dat je lang aanwezig zult blijven.
Zo’n eerste, daar hoort iets in wat écht aan de basis ligt van een goede werkrelatie met je cliënt en dat is: engagement. Een lastig woord, wat ik liever benoem als ‘de band’. Het is het aangaan van een open en respectvolle verbinding met de ander. Klinkt als een open deur, hè? Soms hoef je daar gelukkig ook niet veel moeite voor te doen, dan gaat het ‘vanzelf’. Soms heeft het echter wat meer tijd en energie nodig. Dan zijn de juiste gesprekstechnieken daar heel behulpzaam bij.
Een tijdje geleden kwam Marieke bij mij in de praktijk. Ze plofte in de stoel, deed haar armen over elkaar en het eerste wat ze (een beetje bozig) zei was: ‘Ik ben het vertrouwen in behandelaars volledig kwijt hoor, dan weet je dat alvast.’ Oeps. Ik waardeerde haar eerlijkheid en directheid, maar voelde natuurlijk ook dat ik voor een uitdaging stond. Eentje die de effectiviteit van de behandeling kon maken of breken.
Uit onderzoek naar de effectiviteit van psychotherapie is namelijk gebleken dat niet de gekozen therapievorm, maar de relatie tussen behandelaar en patiënt bepaalt of diens geestelijke gezondheid verbetert of verslechtert. Als je deze conclusie doortrekt naar jouw dagelijkse praktijk herken je vast dat cliënten met wie het ‘klikt’, waarbij zowel jij als de ander zich op zijn gemak voelt en je een gevoel van ‘samenwerken’ ervaart, meer gemotiveerd zijn, gemakkelijker adviezen van je aannemen en dat het ‘stroomt’ tussen jullie. Een heerlijk gevoel!
Als je ook wel eens een Marieke tegengekomen bent, herken je vast dat je dan veel minder ontspannen bent, misschien wel tegen een volgende afspraak aanhikt. Dan is werken zwaar en zuigen die momenten je helemaal leeg.
Het goede nieuws is dat je met jouw manier van gespreksvoering heel veel kunt doen om het engagement te vergroten. Maar er zijn ook dingen die je beter niet kunt doen. Laten we daarmee beginnen:
Niet doen:
- Meteen beginnen met een vragenlijst afwerken of een onderzoek uitvoeren (de ander krijgt een passieve rol, minder autonomie, minder regie, waardoor jij harder moet gaan werken)
- Te vroeg focussen op een bepaald onderwerp (dit kan ervoor zorgen dat de ander in de weerstand schiet, of afhaakt)
- Een label plakken op het gedrag van de cliënt (‘Je bent steeds je grenzen over aan het gaan en daarom blijf je zo moe’ -> kan voelen als oordeel!)
- Kletsen over koetjes en kalfjes (wanneer je de relatie wilt versterken, moet het gesprek gaan over de zorgen en wensen van de ander).
Wel doen:
- Erkennen wat je ziet bij de ander. In het geval van Marieke benoemen: ‘je zit hier niet met een prettig gevoel!’ Geef een reflectie op de emotie die je waarneemt bij de ander. Toon aan dat je het perspectief van de ander begrijpt.
- Vraag waar de ander last van heeft en op welke manier dit tot uiting komt.
Wees ook benieuwd naar het belang van het probleem (hoeveel prioriteit heeft het?). - Vraag wat er aan de orde moet komen in het gesprek, wil het voor de ander zinvol zijn. Deze gebruik ik in élk gesprek, in verschillende formuleringen:
– Wat vind jij belangrijk waar we het over moeten hebben vandaag?
– Wat wil jij bereikt hebben aan het eind van deze sessie?
– Heb jij voor vandaag specifieke vragen of onderwerpen die aan de orde moeten komen?
Met Marieke en mij is het goed gekomen. Het benoemen van haar weerstand, het vragen naar wat zij belangrijk vindt, het ingaan op haar problemen en verder doorvragen hierop gaven haar het gevoel dat ze écht gezien en gehoord werd. Dat ik echt oprechte interesse had in haar verhaal en niet alleen maar vanuit mijn expertrol adviezen zou geven. We bleken van dezelfde donkere humor te houden en het samenwerken werd vervolgens een eitje.
In de cursus Motiverende Gespreksvoering wordt uitgebreid ingegaan en geoefend met het opbouwen van engagement. Hier kun je meer informatie vinden over deze cursus.
Was deze eerste nieuwsbrief een goed begin voor jou? Ik hoor graag van je terug of bovenstaande tips behulpzaam zijn geweest!
Heb jij zelf een vraag, of worstel je ergens mee in het contact met jouw cliënt? Laat het me weten, dan kan ik daar wellicht in een volgende nieuwsbrief aandacht aan besteden.
PS: in deze nieuwsbrief spreek ik steeds over cliënt, behandelaar, therapeut, coach. Dat heeft te maken met mijn referentiekader als ergotherapeut/coach. Wanneer jij in een ander werkveld werkzaam bent, kun je uiteraard jouw eigen referentiekader erop loslaten, de onderliggende methodieken/technieken blijven hetzelfde.
